Straszący - rozdział 1

sally

tak, tłumacz mógł bardziej przysiąść i powymyślać takie nazwy, żeby jak najbardziej oddać znaczenie... ale to zależy od tego, jaki jest cel tłumacza. Nie chcę się tu zagłębiać jakoś szczególnie w teorię tłumaczeń, ale albo tłumacz jest widoczny (w tym wypadku jest i to bardzo) i czytelnik wie, że jest to tłumaczenie innego tekstu i ewentualnie może szukać jego źródeł, albo tłumacz jest niewidoczny i czytelnik nie wie, że tekst jest tłumaczeniem, wydaje mu się, że oryginalnie był napisany w danym języku i w danej kulturze.

Podam przykład. Widoczność tłumacza- Maria Skibniewska i jej tłumaczenie "Władcy Pierścieni" oraz próba bycia niewidocznym tłumaczem- Jerzy Łoziński i jego tłumaczenie "Władcy Pierścieni". Przy widoczności tłumacza mamy Bilbo Bagginsa i Merry'ego Brandybucka, a przy niewidoczności, Bilbo Bagosza i Radostka Gorzalenia. To tak jakby Wolha została Wandeczką, a Len Jankiem...

Ale, wracając do treści tego tematu, Strzygo- kiedy kolejny rozdział?? Very Happy

Strzyga

Tutaj to się nie zgodzę, bo Wiedźma jest raczej słowiańska, tłumaczka się postarała i wszystko właśnie SPRAWIA wrażenie napisanego od razu po polsku. I nie wyskakuj mi z imionami bohaterów, bo tu akurat nie masz racji Wink

Len został Lenem właśnie przez "niewidocznego tłumacza", jak to mówisz - w oryginale jest "Ljon".

sally

ach, to przepraszam, przykład z Lenem był błędny Smile

A on nie był czasami Лён (Ljen)? To jest ciągle lekkie spolszczanie imienia. To samo zrobiła tłumaczka Sapkowskiego, lekko "amerykanizując" czy "anglizując" polskie nazwy, chociażby wymieniając "i" na "y".

Poza tym Strzygo, widzisz, "Wiedźma" jest słowiańska, więc tak czy siak tłumaczy się ją jakby docelowo dla kultury słowiańskiej. "Wiedźmin" jest słowiański, a tłumaczenie na język angielski nie jest docelowo robione dla kultury słowiańskiej w innych państwach słowiańskich. To jest jeszcze inny rodzaj tłumaczenia. Tłumaczenie "Wiedźmy" z rosyjskiego na polski, jest troszkę podobne do tłumaczenia np. z dialektu kaszubskiego, na dialekt góralski- niby w obrębie języka polskiego, słowiańskiego, a jednak góral mógłby mieć problem ze zrozumieniem kaszubskiego.

No i nie ukrywam, tutaj objawiają się moje osobiste uprzedzenia, po tym, co zrobił Jerzy Łoziński w pierwszym wydaniu tłumaczenia "Władcy Pierścieni" mam awersję do metody zwanej domestication. I naprawdę uważam, że metoda zwana foreingizastion jest lepsza i "bardziej pożądana" (zresztą, jest to opinia ogólnie panująca wśród ludzi zajmujących się zawodowo tłumaczeniami, jak i czytelników). Jednakowoż, są przypadki, że domestication ma uzasadnienie, aczkolwiek jest ich bardzo mało Smile

Ja naprawdę przepraszam, że się tak mądrzę w dziedzinie tłumaczeń (czy ja już tych przeprosin gdzieś nie pisałam?), ale to jest to, czym się zajmuję na co dzień Smile

Strzyga

sally

och racja... te kropeczki Smile

no cóż, z językiem rosyjskim nie miałam styczności od.... eeee 7 lat... oczywiście Strzygo, że to nie Twoja wina, że to brzmi jako tako podobnie Smile

A brzmi podobnie bo rosyjski i polski są z tej samej rodziny języków Smile

Ale mniejsza z tym Smile

Wy możecie uważać, że tłumacz Sapkowskiego się nie postarał Smile

Ja tam uważam, że całkiem nieźle mu poszło Smile

Ale możecie mi wierzyć, rok temu, zanim zaczęłam studiować translatorykę, zgodziłabym się z Wami Smile

No i, domagam się Straszącego rozdziału Razz

Strzyga

No będą Straszący, będą... kiedyś. Najpewniej po weekendzie majowym, bo może wreszcie coś napiszę,jak będę mieć wolne.

Wredniak

Ja tam wolę niewidzialnego tłumacza. Straszliwie mi się podobało to co zrobili w HP. Albo tak jak w Honor Harrington. Wstęp od tłumacza a potem znika.
Ja nie mówię, że kobita powinna zmyślić każdą nazwę, ale mogła dać przynajmniej jakieś przypisy, albo lepiej - mały słownik z tyłu.

sally

Wredniak, akurat tu się zgodzę Smile

Przypisy, czy mały słowniczek są wskazane. I to, co zrobili z HP to jest mistrzostwo świata. Ale nie ukrywajmy, aby dobrze przetłumaczyć książkę, samemu trzeba być dobrym pisarzem. No i mimo wszystko, tłumacz w HP nie jest aż tak bardzo niewidoczny Smile

Np. nazwy własne nie są tłumaczone i to jest już sygnał, że książka nie jest osadzona w polskich realiach Smile

taki przykład, u nas Tom Marvolo Riddle, pozostaje Tomem Marvolo Riddle, we Francji, nazywa się on Tom Elvis Jedusor Smile

Egzo

W HP rzecz się dzieje w Anglii, więc dobrze, że imiona zostały oryginalne.

Madlenita

Sally, a mogłabyś powiedzieć coś wiecej o tych metodach tłumaczenia?

sally

Madlenita

Na poczatek o tych dwóch, mniej więcej na czym polegają... Prawdę mówiąc pierwszy raz o tym słyczę, ale właściwie każda dziew=dzina ma swoje meody....

sally

Hmmm nie dziwię się, że pierwszy raz o tym słyszysz Smile

Ja się o tym wszystkim dowiedziałam dopiero, jak zaczęłam studiować translatorykę Smile

Prawda jest taka, że nie każdy, kto zna język może być tłumaczem Smile

W tłumaczeniu oprócz znajomości języka, liczy się także znajomość poszczególnych metod, żeby w razie czego wiedzieć, czego i jak szukać, no i tłumacz literacki sam musi być dobrym pisarzem Smile

Tłumaczenie książki, to w pewnym sensie napisanie jej od nowa Smile

Według pana, który nazywa się Lawrence Venuti są dwie metody tłumaczenia. Zwią się one domestication i foreignization (gwoli ścisłości, powstały wcześniej, Venuti je tylko jakby "odkopał" i "usprawnił").
Domestication polega na tym, że tłumaczony tekst przybliża się jak najbardziej czytelnikowi, tłumacząc go tak, aby był jak najbardziej adekwatny dla docelowej kultury i języka. Tak więc, w tłumaczeniu z języka obcego na polski, np. zamiast szkockiego hagis wpisuje się polski bigos (to i to jest potrawą narodową), tłumaczy się, bądź jak najbardziej spolszcza m.in. nazwy własne. Ta metoda jest widoczna w tłumaczeniu "Władcy Pierścieni" popełnionego przez Jerzego Łozińskiego (aczkolwiek jest on dość niekonsekwentny), w którym prawie wszystkie nazwy własne są albo przetłumaczone, albo spolszczone. W takiej sytuacji mówi się, że tłumacz jest niewidoczny. Czytelnik bardzo często może uważać, że dany tekst został napisany w języku i docelowo dla kultury czytelnika (nie chodzi tylko o książki, o jakiekolwiek teksty Smile

).

Foreignzation natomiast polega na tym, że tłumacz jak najmniej ingeruje w przesłanie kulturowe danego tekstu, zwyczajnie tłumaczy tekst z języka obcego na docelowy. W tym wypadku, tłumacz jest jak najbardziej widoczny i czytelnik, czytając dany tekst zdaje sobie sprawę, że jest on tylko tłumaczeniem, że akcja dzieje się w innych realiach, kulturze, itd. Smile

W takim wypadku, hagis pozostanie hagis, a jeśli czytelnik nie wie, co to jest, to może to zgooglować Smile

Chociaż w przypadkach, kiedy czytelnik naprawdę może nie mieć pojęcia o czym mowa, tłumacz, profesjonalista, umieszcza przypisy Smile

Przykładem może być "Władca Pierścieni" w tłumaczeniu Marii Skibniewskiej. Tłumaczka zostawiła wszystkie nazwy własne bez zmian Smile

Strzyga

sally

heh ustawa ustawą, ale Francuzi zmienili dlatego, żeby pasowało do ichniego "ja jestem Lord Voldemort" Smile

(że słi Lord Voldemort Wink

) ale zrobili też coś całkiem fajnego Smile

Imię Marvolo w angielskiej wersji brzmi tak z lekka z francuska, a Riddle oznacza zagadka. Francuzi wstawili Elvis, które brzmi z angielska, a Jedusour brzmi jak francuskie wyrażenie (nie pamiętam jak się je pisało, a nie chce mi się teraz szukać) oznaczającego grę słowną Smile